Hayvanların bilinçli canlılar oldukları herkes tarafından bilinen bir gerçek. Lakin pek çok insan, hayvanların manaya ve algılama kabiliyetlerinin insanların çok çok altında olduğunu düşünüyor. Bilim ise daima olarak tam karşıtını söylüyor.
Cambridge Üniversitesindeki davranış bilimi araştırmacıları ise 2020 yılından beri yürüttükleri bir araştırma ile mürekkepbalıklarının aslında tahmin edilenden çok daha zeki olduklarını ortaya çıkardı. Üstelik bu deney için 1970 yılında çocuklar üzerinden yapılan bir deneyden ilham alındı.
Mürekkepbalıkları için “Marshmallow” deneyi hazırlandı
Cambridge Üniversitesi’nden ekolojistlerin, davranış bilimi ve hayvan davranış bilimi uzmanlarının katıldığı bu deneyde 6 mürekkepbalığına dünyaca ünlü Marshmallow deneyi benzeri bir deney hazırlandı. Marshmallow deneyi, okul öncesi devirdeki çocukların sabretmenin karşılığında ödüllendirildiklerini algılayıp algılamadıklarını ölmek için hazırlanmış bir bilişsel yetenek testi olarak geçiyor. Kısaca bahsetmek gerekirse deneyde çocuklarla birer adet Marshmallow veriliyor ve çocuklara şayet Marshmallow’u yemek için 15 dakika beklerlerse ikinci bir Marshmallow yiyebilecekleri belirtiliyor.
Bu deneyde de misal bir sistem mürekkepbalıkları için hazırlanıyor. Alışılmış ki bir mürekkepbalığı ile sağlıklı bir halde irtibat kurarak ona beklemesi halinde ödüllendirileceğini anlatamazsınız lakin bunu belli uyarıcılar ile anlamasını sağlayabilirsiniz. Üç şeffaf kapısı olan bir tankın içine yerleştirilen mürekkepbalıkları, en sevdikleri iki yiyecek ile test edildi. Ayrıyeten bu mürekkepbalıkları, 3 farklı hali tanıması için özel olarak eğitildi. Mürekkepbalıkları için yuvarlak şekli, çabucak açılacak bir kapı demek, üçgen formu 10 ila 130 saniye ortasında açılacak bir kapı demek ve kare formu ise asla açılmayacak bir kapı demekti.
Hemen açılacak kapının gerisine mürekkepbalıklarının en sevdiği yiyecek olan karides yerleştirilirken beklemeleri gereken kapının gerisine ise daha az sevdikleri kral karidesler yerleştirildi. Deneklerini bir kapıya yaklaşması durumunda öbür kapıdaki yiyecek geri çekiliyordu, yani mürekkepbalığı sadece kapıya gerçek yüzerek seçimini yapıyordu.
Deney başladığında 6 mürekkepbalığından kimileri çabucak sevdikleri yiyeceğe hakikat giderken kimileri ise diğer seçenekleri değerlendirmeye başladı. Gereğince bekleyen mürekkepbalıkları, daha az sevdikleri kral karidesi yedikten sonra daha çok karidesle ödüllendirildiklerini fark ettiler. Daha sonra kapıdaki semboller değişse bile mürekkepbalıkları hangi kapıda beklemeleri gerektiğini öğrendikleri için hızlıca karideslere yüzmek yerine büyük mükafatı beklemeye başladı.
Peki bu deney bize ne anlatıyor?
Genellikle pek toplumsal olmayan ve avlarını yakalamak için uğraşmayı sevmeyen mürekkepbalıkları, kendilerini koruyabilecek bir savunma sistemleri olmadığı için hayatlarının büyük bir çoğunluğunu denizde kamufle olarak geçirir. Buldukları en kısa yoldan yiyeceğe ulaşmayı amaçlayan bu canlılar, aslında o kadar zekiler ki daha büyük bir mükafata ulaşacaklarını bildikleri bir durumda canlarını bile riske atarak beklemeyi seçiyorlar.
Özellikle çocuklar üzerinde yapılan Marshmallow deneyi ile çok emsal sonuçlar sunan bu deney, mürekkepbalıklarının da tıpkı beşerler üzere doğru ve yanlışı, düzgün ve kötüyü manaya hünerlerinin olduğunu bizlere gösteriyor.
İlk sefer 2020 yılında düzenlenen ve sonuçları 2021 yılında yayınlanan çalışma, geçtiğimiz yılın sonlarında tekrar düzenlendi ve birebir aynı sonuçların alınmasıyla tasdiklenmiş oldu. Araştırmayı incelemek isterseniz burada bulunan ilişkiyi kullanabilirsiniz.
